Δεν έχει περάσει ούτε χρόνος από το τελευταίο αντίο της punk Dame, Vivienne Westwood. Η θηλυκότητα που μας έμαθε να ακούμε Sex Pistols, να παλεύουμε για τα δικαιώματά μας, να φοράμε σκωτσέζικο καρό και να ψωνίζουμε με σύνεση. Το πνεύμα της βρετανίδας ακτιβίστριας παραμένει ζωντανό, έχοντας ανοίξει ήδη από τη δεκαετία του ‘70, τον δρόμο για μια ζωή γεμάτη μόδα και τόλμη.
Ένα εκκεντρικό ζευγάρι
Όλα ξεκίνησαν στην οδό King’s Road, όταν η Vivienne και ο τότε σύντροφός της, Malcolm McLaren, αποφάσισαν να ανοίξουν το δικό τους κατάστημα. Το όνομα αυτού, SEX, με πωλήτρια την θρυλική Pamela Rooke (Jordan). Όχι, δεν πρόκειται για κατάστημα ερωτικών ειδών. Πρόκειται για το μαγαζί-ορόσημο στην ιστορία της μόδας, το μαγαζί που αποτέλεσε σημείο συνάντησης των πρώτων μελών της punk σκηνής. Στο SEX έβρισκες ρούχα κυρίως και σκοπίμως προκλητικά, ως μια αντίσταση στο status quo, μια αντι-μόδα, που είχε στόχο να εμπνεύσει τη νεολαία της εποχής.
God Save the Queen
Πιθανότατα γνωρίζεις το απαγορευμένο τραγούδι των Sex Pistols, το συγκρότημα που δε δίστασε να χαρακτηρίσει την Lilibeth ως μη ανθρώπινο ον και τραγουδούσε για μια Αγγλία δίχως μέλλον. Ναι, αλλά πώς έγινε το συγκρότημα τόσο γνωστό; Ποιος το καθοδηγούσε; Το όνομα Malcolm McLaren σου θυμίζει κάτι;
Ο McLaren υπήρξε ο συνδετικός κρίκος για την ανάδειξη της punk, φέρνοντας σε επαφή τη Vivienne με τους Sex Pistols. Ντύνοντάς τους με ρούχα από ταρτάν, μπλούζες με πρωταγωνιστή το αναρχικό άλφα και παραμάνες για κοσμήματα, οι ανατρεπτικές εικόνες της Westwood μάς μύησαν στην punk αισθητική. Έτσι, με ένα τολμηρό τραγούδι, έναν μάνατζερ που ήξερε καλά τη δουλειά του και μια πρωτοπόρα σχεδιάστρια, οι Sex Pistols έγιναν από τα πιο δημοφιλή συγκροτήματα. Καλά πήγε αυτό. Στο μεταξύ, το μαγαζί SEX έχει μετονομαστεί σε Seditionaries: Clothes for Heroes, με χαρακτηριστικό ρούχο την μπλούζα με το πρόσωπο της βασίλισσας. Σίγουρα όχι προς τιμήν της.
Αυτή η γυναίκα κάποτε ήταν πανκ
Κι αν σας φάνηκαν σκανδαλώδη όλα όσα προκλήθηκαν από ένα και μόνο τραγούδι, πιστέψτε με, δεν είναι τίποτα μπροστά στο εξώφυλλο του περιοδικού Tatler, το 1989. Η Vivienne φωτογραφίζεται ως σιδηρά κυρία και φοράει ταγιέρ δικής της δημιουργίας, προορισμένο για την Thatcher. Την εικόνα συμπληρώνει ο τίτλος This woman was once a punk και φυσικά, οι πωλήσεις εκτοξεύονται.
Η Vivienne δεν έβαλε απλώς ένα μπλε κουστούμι και φωτογραφήθηκε. Η Vivienne πρωταγωνίστησε σε ένα από τα πιο γνωστά βρετανικά περιοδικά αποδοκιμάζοντας την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου. «Χρειάζεσαι καρδιά και κεφάλι για να έχεις όραμα και γι’ αυτό αποκαλώ την Thatcher υποκρίτρια. Δεν νοιάστηκε για πολλά πράγματα που είχαν όντως σημασία και χρησιμοποίησε την ιδιότητά της ως γυναίκα, για να προσποιηθεί ότι το έκανε», γράφει η Westwood στο ημερολόγιό της.
Καλωσόρισες εμπορευματοποίηση
Η δυναμική Vivienne θεωρείται η νονά της punk rock, της μουσικής που εκπροσωπεί τον απορριπτόμενο από την κοινωνία νέο, τον τρόπο έκφρασης της πολιτικής και κοινωνικής αμφισβήτησης του κατεστημένου. Ενός μουσικού είδους που δεν ήταν (ακόμα) mainstream. Μιας υποκουλτούρας συνυφασμένης με τη νεανική εξέγερση, ενός από τα σημαντικότερα πολιτιστικά φαινόμενα της Αγγλίας. Μάλλον, για να το θέσουμε πιο σωστά, αυτό πρέσβευε η Vivienne μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70.
Από το ’78 και μετά το τοπίο αλλάζει. Η punk παύει να αποτελεί τρόπο έκφρασης και συνειδητής επιλογής και μετατρέπεται σταδιακά σε τάση, σε μουσική για όλ@. Τα ρούχα από σκωτσέζικο καρό ύφασμα γίνονται ένα ακόμα trend, χάνουν το στοιχείο της αντίστασης απέναντι στην κυριαρχία της μοναρχίας και η punk φιλοσοφία ανήκει στο παρελθόν. Οι εμφανίσεις που με τόσο πάθος είχε συνθέσει η Westwood προορισμένες για ομοϊδεάτισσες και ομοϊδεάτες, εντάσσονται πλέον στην κατηγορία των εμπορευματοποιημένων προϊόντων, τα οποία απευθύνονται στη μάζα.
Μια δόση πέρλας
Η Westwood απογοητευμένη από τον τρόπο που προσεγγίζεται πλέον η αγαπημένη της μουσική, αλλάζει γραμμή πλεύσης. Από το 1981-85 βιώνει μια εποχή νεορομαντισμού, συνθέτει εικόνες που θυμίζουν Tatler κορίτσια, παρωδώντας τον ελιτίστικο τρόπο ζωής. Δύο χρόνια μετά, εμφανίζεται το mini-crini, το iconic ένδυμα που γεννήθηκε από το βικτωριανό κρινολίνο και την mini φούστα. Η αγαπημένη μας βρετανίδα ήξερε πάντοτε πώς να ενώνει κόσμους, σχεδόν αντίθετους μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της punk. Είχε μάθει να προσαρμόζεται στις αλλαγές, χωρίς όμως να εγκαταλείπει τα πιστεύω.
Επισήμως Punk Dame
Κι αν κάτι δεν περίμενε να συμβεί όλα αυτά τα χρόνια, ήταν η βράβευσή της από την βασίλισσα Ελισάβετ. Ναι, εκείνη που έπρεπε να σώσει ο θεός πίσω στα ’70s. Οι δύο βρετανίδες συναντιούνται το 2006, για τη βράβευση της Vivienne, ως σχεδιάστρια της χρονιάς και φέροντας πλέον τον τίτλο της Dame Commander of the same Order. Παλεύοντας μονίμως για τις ιδέες της, δίχως να χάνει την ταυτότητά της, η punk Dame μάς δίδαξε τι σημαίνει να ξέρεις ποι@ είσαι και τι πρεσβεύεις. Να τολμάς, να μη γίνεσαι ένα με το σύνολο, να μη φοβάσαι να είσαι ο εαυτός σου. Κάτι το οποίο όπως φάνηκε, ακόμα και η πιο ισχυρή γυναίκα της Αγγλίας, θα στο αναγνωρίσει.
Βe yourself, που λένε και στο Ηνωμένο Βασίλειο!
Φωτογραφία κειμένου: Michel Euler/AP
3
