Μία κουβέντα με τον σκηνοθέτη και δημιουργό Κωνσταντίνο Παπασωτηρόπουλο, λίγες ώρες πριν τις τελευταίες τρεις παραστάσεις της performance ΔΙΠΤΥΧΟ στο φουαγιέ του ΠΛΥΦΑ.
Κωνσταντίνε, πώς κατέληξες στη συγκεκριμένη σύνθεση, σε αυτόν τον τίτλο και γιατί;
Πουλάκι μου, συζητάμε γι’αυτά τα πράγματα λες και ξέρουμε, ενώ δεν έχουμε ιδέα! Πρέπει να στύψω το βλέμμα μου για να δω από πού προήλθε. Το προσωπικό μου σκάνδαλο, είναι να επαναλαμβάνω συνεχώς ότι δεν ξέρω τίποτα και άσε τους υπόλοιπους να λένε ότι ξέρουν. Γιατί, κοίταξε να δεις, πώς γίνεται το πράγμα: σου αφήνει κάποιος ένα πραγματάκι στο χέρι σου και το κοιτάς και θαμπώνεσαι από την ομορφιά του και λες «αυτό πρέπει να το δουν κι άλλοι άνθρωποι». Και μέχρι να το δουν, η κτήση του είναι αφόρητη και παραμένει αφόρητη, σχεδόν παράνομη, μέχρι να το δουν. Το βάρος αυτής της μοναξιάς, που φλερτάρει με την μανία του ανθρώπου που φωνάζει μόνος του για κάτι που βλέπει και κανείς δεν τον λογαριάζει, δεν μπορώ να το βάλω σε λέξεις.
Δεν ξέρω, λοιπόν, πώς φτιάξαμε αυτό που φτιάξαμε. Σε βεβαιώ πως δεν ήξερα καθόλου να κάνω αυτά που έκανα, να οργανώσω εγώ ένα σώμα; να χορογραφήσω; δεν είχα την παραμικρή ιδέα. Ήξερε όμως το σώμα μου – ήξερε αυτά που ξέρουν όλα τα ανθρώπινα σώματα: αυτές τις κοινές λειτουργίες, τους συνδέσμους, τις αρθρώσεις, τα νεύρα, την σπονδυλική στήλη, το διάφραγμα.
Ξέρω ότι είχαμε δυο υλικά στα χέρια μας και σηκωθήκαμε στις μύτες μας για να τα φτάσουμε. Η μορφή που πήρε αυτός ο κόπος, είναι το ΔΙΠΤΥΧΟ. Ο τίτλος του, που με ρωτάς, είναι απολύτως κυριολεκτικός – πρόκειται για ένα έργο με δύο μέρη παρουσιασμένα σε συνέχεια.
Γιατί αυτό το υλικό / θεματική και όχι κάτι άλλο, ενδεχομένως πιο ασφαλές;
Δεν με αφορά η ασφάλεια. Ο αγαπητός μου Συμεών, λέει, «πέσε στο κενό για να υπάρχει λόγος να σε πιάσει ο Θεός στην αγκαλιά του». Η πίστη μου είναι εξαιρετικά αδύναμη. Σε αυτή την πτώση που διανύω, μέχρι την ερχόμενη Κυριακή, παλεύω με νύχια και με δόντια να μην ολιγοπιστήσω. Η αδιαφορία του κόσμου γι’αυτή την παράσταση ήταν συντριπτική κι αυτό με θλίβει και με απογοητεύει για το επίπεδο του καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος.
Μα έπειτα, δεν υπάρχει αιτία για την καλλιτεχνική δημιουργία. Η γέννηση ενός έργου έρχεται εκεί που παύει η αναζήτησή της αιτίας – το ίδιο το έργο είναι η αιτία. Εκεί που κάθεσαι στην ησυχία, ακούγεται κάτι και τόσο πολύ σε γλυκαίνει που δεν μπορείς παρά να πας σε αυτό. Αυτό το έχω δει να συμβαίνει στο ΔΙΠΤΥΧΟ. Είναι πολύ λεπτό θέμα – είναι ζήτημα ανοίγματος, ζήτημα ενός πολύ λεπτού έρωτα.
Επίσης, δεν με αφορά η θεματική. Με αφορά στενά και εμμονικά το υλικό – του αφιερώνομαι – του εναποθέτω τον εαυτό μου και ανοίγω, αυτό το άνοιγμα επιβεβαιώνει την ύπαρξή μου. Είχαμε τα κάρβουνα και τον Συναξαριστή και φτιάξαμε ένα μικρό σκηνικό συμβάν – μια πράξη ελάχιστης χειρονομίας.
Τι θες να επικοινωνήσεις στο κοινό με το συγκεκριμένο υλικό / παράσταση;
Θέλησα να δείξω πως γίνεται να ζεις κι έτσι. Θέλησα να δείξω πως μπορεί ο άνθρωπος να περπατάει κι έτσι – να κοιτάζει, να κοιτάζει, να κοιτάζει! Και τέλος, θέλησα να δείξω πως το περπάτημα αυτό που συνιστά την ζωή μας, είναι ένα συνεχές φωτεινό tango με τους Αγίους, οι οποίοι τέντωσαν την πραγματικότητα στο απώτατο της όριο και είδαν από την άλλη πλευρά. Το ΔΙΠΤΥΧΟ είναι μια γερά αρχιτεκτονημένη δροσιά.
Έρωτας σημαίνει αποχωρίζομαι; Αν ναι, τι;
Θεός φυλάξοι! Αν ο έρωτας είναι αποχωρισμός, δεν θα βρούμε τρύπα να κρυφτούμε. Ο αποχωρισμός είναι προϋπόθεση για τον έρωτα. Αποχωρισμός του εαυτού, βεβαίως. Η ερωτική διαδικασία (δεν μιλάω φυσικά για τον σαρκικό έρωτα, αλλά για τον έρωτα ως υπαρκτικό τρόπο) είναι μια συνεχής άσκηση διάνοιξης χώρου. Το ίδιο το δέρμα τεντώνεται και εκεί που λες «δεν έχει άλλο», έχει κι άλλο και χωράει τον κόσμο όλο, μαζί και τους αγαπημένους σου.
Τι σημαίνει για σένα αυτή η παράσταση;
Το ΔΙΠΤΥΧΟ σημαίνει (και χρησιμοποιώ τη λέξη με την κυριολεκτική της σημασία) έναν τρόπο βίωσης του κόσμου. Κομίζουμε αυτή την πρόταση, και όποιος πρόλαβε τον κύριο είδε.
Μια μέρα ο Προφήτης Ιερεμίας ξύπνησε από έναν ύπνο εβδομήντα χρόνων και βρήκε στα χέρια του κάποια σύκα, που είχε κόψει πριν κοιμηθεί, να στάζουν ακόμη γάλα. Εκεί, ένας αγρότης του είπε: «σήκωσε τα µάτια σου και δες τα χωράφια ότι δεν φάνηκε ακόµη η αύξηση των γεννηµάτων, δες και τις συκιές ότι ο καιρός τον σύκων ακόµη δεν έφτασε».
Θέλω να πω πως θέλουν χρόνια να γίνουν οι κήποι, όπως έλεγε ο θείος Νώντας. Εμείς, τώρα πριν λίγα χρόνια φυτέψαμε. Έχουμε πολλή βρωμοδουλειά ακόμη.
Ο Άγιος Δαυίδ ο Θεσσαλονικιός, πέρασε την ζωή του πάνω σε μια αμυγδαλιά. Λέτε ο άνθρωπος που φύτεψε και φρόντιζε αυτή την αμυγδαλιά, μέχρι να ριζώσει και να γίνει γερή, να είχε σκεφτεί ποτέ ότι θα γίνει η κατοικία ενός Αγίου; Λοιπόν, αλίμονο μας, ούτε εμείς ξέρουμε. Όμως με την ευαισθησία και την ποιότητα αυτής την προοπτικής στεφανώνουμε τα έργα μας.
Ευχαριστούμε, Κωνσταντίνε, για το μοίρασμα.
Εισιτήρια για το ΔΙΠΤΥΧΟ μπορείτε να βρείτε εδώ.
Φωτογραφία κειμένου: Γιώργος Αποστολόπουλος
0
